Zargana (Belone belone), Belonidae familyasına ait uzun ve ince vücutlu bir deniz balığı türüdür. 60-70cm, hatta bazen 1m uzunluğa varır ve ortalama 18 yıl yaşar. Çaça, hamsi, kıraça ve çamuka gibi küçük balıklarla beslenir. Ilıman denizlerimizin yerli balıklarındandır. Kılıç balığının başlıca düşmanıdır. Vücut yapısıyla gayet çevik ve hızlı yüzen bir balıktır.

Kendini korumak için su yüzeyine sıçrayarak da ilerliyebilir. Lezzetli eti ticari açıdan değerlidir. İlkbahardan sonbahara kadar üreme süresince 30-50.000 yumurta döker. Ilık ve sıcak kıyılardan hoşlanır ve her yaz iskele kıyılarında dolaşırlar. Ülkemiz sularında av dönemlerinde oldukça fazla bulunan bir balıktır. Sürü halinde yüzeyde gezen bir balık olduğundan şamandıralı özel bir olta ile avcılığı yapılır. Olta olabildiğince uzağa atılır ve hafif hafif çekilmeye başlanır. Oltanın atıldığı bölgede zargana varsa birkaç tanesi birden yeme atlar. Yakalanan balık oltadan kurtulmak için kendisinden beklenmeyecek bir çeviklikle zik zaklar çizer sudan dışarılara zıplar.


Uzun ince yapılı, yelkenbalığına benzer bir okyanus-kıyı balığıdır. Okyanuslarda az rastlanır ama iskele kıyısında bol bulunur ve özellikle şamandıralı olta ile kıyıdan balıkçılığı yapılır. Kemikli kıvrak ve ince yapılı Ege ve Akdeniz'de çoklukla bulunan kıvrak hızlı balıklardandır.



Yerli zarganamız olan Belone belone (garfish) türü zargana 1m'ye kadar büyürken süveyş kanalı ile sularımıza girmiş olan Tylosurus crocodilus (houndfish - tazı balığı) cinsi zarganalar 1.5m boya ve 4.5kg ağırlığa ulaşabilmektedirler. İki tür birbirine çok benzer. Bu türleri birbirinden ayıran en büyük özellik kuyruklarıdır. Yerli zarganalarda kuyruğun alt ve üstü birbirine eşittir, istilacı zarganada ise kuyruğun alt kısmı bariz şekilde üst kısmından uzundur.

Zargana tüm denizlerimizde bolca bulunmaktadır. Zargana balığı İstanbul'da kofana-lüfer ve Ege ve Akdeniz'de akya ve sinarit balıkları için ise başlıca yem olarak kullanılmaktadır. Zargana balığının avcılığı nisan, mayıs, haziran, temmuz, ağustos ve eylül ayına kadar devam etmektedir. Amatör balıkçılar için en güzel yönü ise kıyıdan avlanmasıdır, zargananın avında kullanılabilecek yemleri genel olarak sayacak olursak fileto sardalya, gümüş, hamsi, kefal yavrusu ve zargana ipeği ile avcılığı yapılabilir.



Denizlerimizde mevcut olan en değerli yem balıklarından bir tanesidir. Sinarit, levrek, lüfer, akya, orkinos gibi balıkların en çok tercih ettikleri balıklardandır. Boyu metreyi aşabilen zargana predator bir balıktır. Yakalanması çok emek harcanması gereken bir balıktır fakat oltaya yakalanan zarganayı çekmek ayrı bir zevktir.

Yurdumuzun tüm kıyılarında ve özellikle liman içi ve çevrelerinde sürüler halinde bulunan zarganaların özellikle avlanmak için uygun olan zamanı sonbahar aylarıdır. Bu zaman diliminde Karadeniz ve Marmara denizi içinde zevkli ve verimli avlar yapabileceğiniz pek çok yer bulunmaktadır. Ege kıyılarında ise durum biraz daha farklıdır.



İstanbul içersinden Kumkapı ve çevresi ile Tarabya koyu kıyılarında bu balığı yakalayabilirsiniz. Ayrıca sonbahar aylarında lüfer avcılarının gece yarısı kepçe ile zargana topladıklarına da şahit olabilirsiniz.

AVCILIĞI

Zargananın oltaya gelirken ki haraketi çok ilginçtir. Tekneden ipek çekilirken direk üzerine atlayan zargana için kıyı oltacılığında yaptığı haraket farklıdır. Sahte at-çek oltacılıkta işiniz daha çok şansa kalabilir ama yemli oltada bütün olay tecrübeyle alakalıdır. Yemli olta yeminde düşmesini önleyecek bir uslup ile atılır ve çok yavaş bir şekilde çekilir. Pek çok balıkçı bu çekim sırasında arada beklemeler yapmaktadır ancak bu çok istisnai durumlar dışında fayda vermez. Zargana yemi gördüğü anda eğer ilgisini çekmişse ona doğru hızla haraket eder. Bu sebeptendir ki oltanızın arkasını devamlı takip etmelisiniz. Balık yeme atak yaptığında hemen misina gerginlikten kurtarılmalı ve balığın yemi alıp gitmesine fırsat verilmelidir. Balık topu haraket ettirdiğinde ise otayı çalıp balığı yakalayabilirsiniz.

Yem Seçimi
Zargana yakalamak için hem sahte yem hem de balık eti kullanabilirsiniz. Sahte yemlerin başında balık malzemecilerinde satılmakta olan ipek gelmektedir. Ama ipek daha çok teknede verim sağlayacağından kıyı alanlarda avcılık için en güzel seçim balık eti olacaktır. Daha dayanıklı olduğu için istavrit eti kullanabilirsiniz. İnanması zor olsa da zargana avını yapmak için size 1 adet istavrit yetecektir.

Diğer sahte yemlerin başında ise çok ufak kaşıklar ve 5-6cm uzunluğunda ki beyaz simli silikonlar gelmektedir.



Yer Seçimi
Zargana avlamadan havanın durumunu kontrol etmek çok önemlidir. Zargana avında denizin çoğunlukla çarşaf diye tabir edilen sakinlikte olması gerekir. Amaç at-çek yaparak yakalamaya çalışacağınız balığın su üstünden gelen yemi görebilmesidir. Tabi bu her durum için geçerli olmayabilir fakat sağlıklı bir sonuç için bu tür bir öneriyi dikkate almalısınız. Bununla birlikte gideceğiniz yerin liman içi ve çevresi olması da sizin için bir avantajdır. Zargana avı için gereken donanımlar çok fazla olmamakla birlikte yanınızda kepçe götürmenizde yararlı olacaktır.

Olta Ve Yemin Hazırlanması
Zargana avında kullanacağımız yemler yukarıdada bahsettiğimiz gibi sardalya, kefal yavrusu ve gümüş olacaktır, zargana su üstüne yakın yüzdüklerinden en iyi takım şamandıralı takımdır. Oltamızın misinası fazla kalın olmamalıdır, zargana azda olsa mücadeleci bir balıktır ancak buna rağmen misinanıza kolay kolay zarar veremiyecektir, bu nedenle misina kalınlığı normalde 0.20mm olmakla beraber en fazla 0.30mm'yi geçmemesi gerekmektedir. Beden 0.20mm misinadan yapılır ve beden uzunluğu en fazla 90cm'i geçmemesi önerilir çünkü zargana yüzey su balığı olduğu için daha fazla bedeni uzatmanız avcılıkta işinizi azda olsa zorlaştıracaktır. Denizde şiddetli akıntı varsa beden 100 santime kadar uzatılabilir, akıntı bu uzantıyı su yüzüne çekmektedir, oltamızda kullanacağımız iğne 8 veya 10 numara, çapraz beyaz ince iğne yada sinek iğnedir, şamandıra seçimi olarak benim tavsiyem heryerde rahatlıkla bulabileceğiniz zargana topu (renkli) ya da ince uzun hafif şamandıralar kullanabilirsiniz, her iki seçimde gayet uygundur. Ancak zargana topu kendiliğinden ağır olduğu için oltanızı kontrol etmek vede uzağa atış yapmanız daha kolay olacaktır. Böylece oltanıza ekstradan ağırlık takma gereği duymazsınız.



Zargana için kullanılacak sahte yem ile balık eti yem takımı aynıdır. Takımın su üstünden gelmesi gerektiği düşünülürse kamışınızın klipsine takacağınız bir zargana topu ve 2 kulaç misina bu takım için yeterlidir. Geriye yem seçimi kaldığında ise yapılacak uygulama biraz farklıdır. Sahte yem kullanacaksanız bu durumda tek bir iğne ile silikonunuzu bedene bağlayabilirsiniz. Kaşık ise kendisi 3 iğneli olduğu için ayrıca iğneye ihtiyacınız olmayacaktır. Kıyıdan zargana yakalamak için ipek kullanacaksanız ipeğe de iğne takmanıza gerek yoktur. İpek rengi turuncu olursa av daha verimli olur.

Yem için hazırlanacak takım ise 1cm ara ile bağlanmış 3 ardışık iğne ile tamamlanır. Bu takıma bağlanacak yem ise daha mukavemetli olduğu için istavritten seçilirse uzun ömürlü olacaktır. İstavrti önce tek taraflı fleto yapılır, sonra kuyruk kısmından itibaren yukarı doğu 5mm kalınlıkta kesilir. Bu çıkacak parçanın uzunluğu en az 7cm olmalıdır, bu yüzden yem olarak kullanacağınız balığın büyüklüğünü iyi seçemelisiniz. Daha küçük olursa yemin suda aksiyonu bozulacaktır.



Çıkardığınız şerit yemi bedene bağladığınız ilk iğneden başlayarak oltanıza takın. Yemi ilk taktığınız iğnede bir tur attırın ve bir tur helezon olmasını sağlayın. Bu sayede yeminiz suda dönecek ve balığın ilgisini çekerek onu kendisine çağıracaktır.

İpucu:
· Bir tane zargana yakalamışsanız artık bir çok yeminiz var demektir. Zargananın kendi kuyruğunuda şerit olarak kesip yem yapabilirsiniz.
· Zargana elde zor duran bir balıktır, o yüzden balığı oltadan çıkarmak için mendil ya da bez kullanmanızı tavsiye ederim.
· Gümüş balığı yavrularının olduğu yerde zargananın olmaması imkansız gibidir. Ancak yakalamak için gümüş yavrularından temin etmek en akıllıcak haraket olacaktır.