Deniz turnası, ıskarmoz balığı, baraküda, avrupa baraküdası isimleriyle de bilinir. Vücut uzun, kalın ve yuvarlaktır. Sırt tarafı esmer yeşil, karın tarafı parlak gümüşimsi renktedir. Başı uzun, burnu sivridir. Vücut küçük pullarda kaplıdır. Ağızdaki dişler büyük ve oldukça belirgindir. Alt çenesi üst çenesine oranla daha ileride olup, ucu yukarı doğru kıvrıktır. İrili ufaklı sivri ve keskin dişleri vardır.

Bütün sıcak ve ılık denizlerin sığ sularından 100m derinliğe kadar orta sularda yaşayan bir balıktır. Et yiyen cinsten ve avlarına karşı yırtıcıdır. Marmara'da az, Ege ve Akdeniz'de fazlaca bulunur. Akdeniz baraküdası olarakta adlandınlır. Boyu 1 metreye erişen deniz turnası (ıskarmoz balığı), baraküda olarak okyanuslarda 3m'ye kadar büyüyebilir. Sürü halinde dolaşıp özellikle köpekbalıklarına hücum ederler. Fazla yırtıcılığı ve etininde gıda değeri olmadığı için ekonomik yönü yoktur.



AVCILIĞI

Turna genelde sürü balığıdır. Ülkemizde birkaç türü bulunur, en çok halk arasında bilinen kara turna, sarı turna ve kalem turnadır. Sarı turna 25-30cm boya ulaşırken daha açık renkli ve daha çok pulludur. Kara turna ise 1m ve üzeri bir boya ulaşabilir. Turna balığı gündüzleri 20-100m arası karanlık sularda sürüler halinde dolaşırlar. Gün batımından önce kıyılara, deniz ortasında yükselti yapmış adacıklar, duba ve büyük şamandıra altlarında avlanmaya başlarlar. Avlak yerleri genelde kayalık kumluk birleşimli dip bölgeleri, eriştelikler çevresi ve nisbeten kumluk alanlardır. Geceleri avlarının peşinden çok sığ sulara inebilirler. Avlandıktan sonra gün doğumunda tekrar derin ve karanlık sulara çekilirler. Bahar ve yaz başlarında gündüz sığ sularda sürüler halinde toplanarak üremeye hazırlanırlar. Bu zamanlarda kıyıda gündüz vakti turna gezdiğini görmek mümkündür.

Anlayacağınız üzere geceleri daha aktif olan bir balıktır. Hava karardımı avı başlar ama bazen sabahın ilk ışıklarında veya gün içinde derin su sırtıları ile yakalamak mümkün olur. Ama avı tamamen şans sayılabilir ve devamı genelde pek olmaz. Bu balığı her mevsim avlamak mümkündür. Kıyıya en yakın oldukları aylar mayıs-kasım ayları arasıdır. Üreme zamanından sonra güzel av verir.



Gelelim bu balığı nasıl yakalayacağımıza. Turna yakalamak için öncelikle at-çek yapacak bir makina ayarlamalıyız. Bu makinanın 40-50'lik bir makina olmasi iyidir daha büyük makinalar ağır olacağı için çabuk yorulursunuz. Kamış 3m civarı ve halka sayısı 3-4 adet olursa daha iyi olur. Uzunluğu ile daha uzun atışlara yardımcı olur ve halka sayısının az olması rapalaya daha farklı bir yüzüş verir ve daha iyi hissederseniz rapalanın yüzüp yüzmediğini. Birçok avımda aynı rapala ve 5-6 yüzüklü kamışlarla balık alamazken 3-4 yüzüklü kamışta hep balık almışımdır.

Misinamız 0.28-0.40mm arası olmalıdır. Daha kalın misinalarda atış mesafemiz düşecek ve büyük ihtimalle balıkta misinayı fark edecektir. Unutmayalımki oltayı sararken misina suda gergin olduğundan bir uğultu yaratır buda balığı kuşkulandırır.

Sıra geldi kullanılacak yemlere; turna avında en verimli yapay rapaladır. Peki nasıl bir rapala uygun olur? Rapalanın kullanım amacı bu sahtenin suda yüzerken yaralı bir balık görünümü vermesidir. Turna sağlıklı balıklara çok fazla saldırmaz ama yaralı hasta veya oltaya yakalanmış balıklara öncelikle saldırır. Bu yüzden rapala bizim avda şansımızı arttıracaktır. Alacağımız rapala 6-9-11cm boylarında olmalıdır. En ideal 9-11cm'dir. Rapala alırken kıyı avı için sinking modelleri ve tekne avı için floating modelleri seçilmelidir. Yapay balığın kefal, kolyoz, aterina, kupes, sardalya gibi benzerleri veya o renklerde dizayn edilmiş modelleri işe yarayacaktır. Düz renklerde turuncu, açık yeşil, beyaz ve kırmızı renkler iş yapar. Marka olarak tavsiyem ise rapala marka olarak X-Rap modelleri şu an favori diğer bir marka ise Yo-Zuri. Bu markanında bir çok modeli ile av yapmak mümkün.



Bu markalar iyi yüzen yemlere sahip olmasından dolayı ve kendiminde aynı markalarla çok balık yakalamiş olmam yüzünden tavsiye ediyorum. Birde dalgalı sularda normal rapalanın dengesi çabuk bozulur ve iyi yüzmez böyle durumlarda uzun gagalı dalıcı magnum tipi rapalar kullanılabilir ya da normal rapalanın bir metre arkasına bir fırdöndu sonra 3-4 numara gezer kurşun ve 10cm gerisine yaklaşık bir fırdöndü takılır yani kurşun iki fırdöndü arasında hapis edilir ve bu sayede rapalanın dengesi sağlanır. Ayrıca daha uzağa atmaya ve derinden çekmeye yarar. Çünkü bulanık sularda balık dibe yakın gezer.

Kaşık, raglou, yapay kalamar ve ahtapot bu tür yemler ile kıyıdan av yapabileceğimiz gibi derin suda sırtı ilede avlanabiliriz. Ben kaşık ile kıyıdan çok fazla olmasada turna aldım. Ama tekne ile derin su veya kıyıya paralel çekilen sırtılarda bu tür yemlerle turna yakalamak mümkün. Eğer tekne ile derin suda bir turna alınırsa o bölgeye tekrar dönülerek makina ucuna bağlanmış yapay ahtapot veya kalamar ile devam avı yapılabilir. Bu sistemde plastik ahtapot veya kalamar içerisine 3 numara seyyar kurşun yerleştirilir, içerisinden misina geçirildikten sonra sağlam bir fırdöndu takılır bu fırdöndüye ise bir halka ile birlikte üçlü iğne monte edilir. Yem dibe indirilerek yüzeye doğru hızlı bir şekilde yemi kamışın ucunu aşağı yukarı oynatarak çekilir. Bu şekilde yapay ahtapot kollarını su içinde açip kapayarak dalgalı bir şekilde yüzecek ve bizde yapay yeme doğal bir yüzüş katmış olacağız. Bu şekilde turnanın dikkatini çekip avlayabiliriz.



Kaşık ile ise at-çek yaparak veya aynı şekilde derin suda dibe indirip kamığı aşağı yukarı oynatarak aynı şekilde çekeriz bu şekilde kaşık su içinde sağa sola oynama ve zıplama yapar bu turnayı deli eder. Raglou ile ise 5-6 adet bir sırtıya köstekli olarak bağlanıp avlanılacağı gibi, raglou'yu 1m misinaya bağlayıp arkaya bir fırdöndü ve fırdöndüden sonra 2-3 numara bir gezer kurşun ilave edilip derin suda dibe indirilerek ve daha sonra hızlı bir şekilde çekilerek av yapmak mümkün.

Gelelim işin püf noktalarına; turna avlamak için önce yerimizi seçmeliyiz. Bu yer en az 3m derinliğinde olmalı. Liman mendirekleri genelde av için uygundur. Turna en iyi avı gün batarken ve doğarken verir. Bunun için av yerine akşam veya sabah ezanı okunmadan varılmalı ve takım hazırlanmalı. Aksam ezanı ile at-çeke başlanmalı. 1 saat kadar av süreniz vardır bu bir saat içinde kıyıya yanaşan ilk aç balıkları rapala ile alabilirsiniz bir saat kadar sonra balık vurması çok çok nadir olur. Çünkü aterina gibi yavru balıklar gezinmeye çıkar ve turnalar bunlarla beslenmeyi tercih eder.



At-çek yaparken makina kolu orta hızla çevrilmeli ve kamış ucu suya bakmalıdır. Bu hız ne çok yavaş ne de çok hızlı olmalı. Rapalanızın kıyıya yaklaştığını hissettiğiniz anda yani kıyıya son 2-3 metre kala hızınızı arttırarak rapalaya sanki kıyıya kaçan bir yavru balık izlenimi verilmeli bunun diğer bir amacı ise turna genelde avına saldırmadan önce yakın mesafeli takipler yapar ve en uygun zamanda saldırır bazen kamışınızın ucuna kadar yemi kovalar. Turna avının kıyıya kaçacağını anlayınca hemen yakalamak ister işte bu yüzden hızımızı arttırmalı ve olası bir saldırıda balığı almalıyız eğer hızımız çok yavaş olursa büyük bir ihtimalle rapalaya vurup kaçacaktır. Bu şekilde balık eğer yapayı kovalarsa kıyıda oltayı durdurmayın veya gezdirmeyin! Hemen çekip tekrar ileri atın ve sarmaya başlayın balık rapalaya yarı yolda vuracaktır. Eğer bir balık alırsanız mutlaka diğerleride vardır.

Merada turna olduğunu şöylede anlamak mümkündür. Eğer su üstünde balık atlamaları oluyor ise akşam veya sabah erken ve bu atlamalarda su dalgası sağa veya sola yatık olursa büyük ihtimalle turnadır o. Ayrıca turna avına genelde ortadan saldırır yani rapalayı orta üçlüden ağzına alır ve balık acıyla çırpınırken rapalanın kuyruk kısmında bulunan üçlü balığın solungaç bölgesine batar, balığı iğneden çıkartmak için bir kargaburun bulundurmak iyi olacaktır. Balığı kıyıya almadan önce kaldıracağımız noktayı iyi belirlemek gerekli şayet turna su dışında çok güçlü zıplamalar yapacağından suya geri düşebilir veya rapalayı kırabilir.